هورنیوز – از این به بعد دارندگان وسایل نقلیه داخلی، سالیانه به ارزش یک‌هزارم قیمت روز آن خودرو باید عوارض آلودگی هوا پرداخت کنند. این در حالی است که خودروهای هیبریدی و کم‌مصرف خارجی از این مالیات معاف هستند. این چند جمله خبر، جنجال عجیبی در میان همه آن‌هایی که پیگیر اخبار هستند، به پا کرده و آن‌طور که سایت اطلاع‌رسانی دولت هم آن را تایید کرده، به معنای آن است که بر اساس ماده۲۹ قانون مالیات بر ارزش‌افزوده که در سال۱۴۰۰ مصوب شد، شما اگر صاحب خودروی تولید داخل باشید باید هر سال معادل یک‌هزارم قیمت کارخانه عوارض آلایندگی بپردازید.

نکته عجیب این خبر اما قانونی است که برای دارندگان خودروهای خارجی و هیبریدی وضع‌شده؛ قانونی که می‌گوید همه اتومبیل‌های کم‌مصرف خارجی و هیبریدی از پرداخت این مالیات معاف هستند.

ناگفته نماند که این عدد برای خودروهای وارداتی برابر یک و نیم در هزار ارزش گمرکی به‌علاوه حقوق ورودی است که خودروهای کم‌مصرف برقی و هیبریدی را شامل نمی‌شود. از طرفی گفته می‌شود که علاوه بر این عوارض، اگر ساکن در شهرهای تهران، کرج، اصفهان، تبریز، مشهد، اهواز، قم و اراک باشید و وسیله نقلیه هم داشته باشد تا ۱۰سال پس از تولید آن معادل یک‌بیستم نرخ‌های تعیین‌شده باید عوارض آلایندگی بپردازید. البته اجرای این طرح موافقانی هم دارد و برخی معتقد هستند که این عوارض می‌تواند منجر به کاهش قیمت خودرو شود؛ زیرا تقاضا برای خرید به‌واسطه پرداخت این عوارض کمتر می‌شود. برخی هم می‌گویند استفاده از وسیله نقلیه شخصی کم می‌شود و به‌تبع آن آلودگی هوا کاهش می‌یابد. در این میان اما صحبت‌های مخالفان اجرای این قانون نیز قابل‌توجه است. آن‌ها بر این باور هستند که اخذ مالیات آلایندگی برای خودروهای داخلی به‌خوبی نشان‌دهنده این است که این اتومبیل‌ها در مقایسه با اتومبیل‌های وارداتی و کم‌مصرف برقی، نقش پررنگی در آلودگی هوا دارند و باید به‌جای آنکه این هزینه را از مصرف‌کنندگان خودروهای داخلی بگیرند، از خودروسازها دریافت کنند. سؤالی که می‌توان مطرح کرد این است که خودروسازهای داخلی که همواره مورد حمایت‌های دولتی هستند و با بستن درهای واردات و فعالیت در فضای انحصاری، فعالیت می‌کنند به اسم کدام‌یک از خدمات مشتری‌پسند، حالا عوارض آلایندگی هوا را هم به‌حساب مشتری می‌نویسند؟ باید پرسید درصورتی‌که استانداردهای تولید خودرو در داخل کشور هم رعایت شده بود، آیا بازهم اتومبیل‌های داخلی هوا را آلوده می‌کردند که عوارض این آلایندگی را مشتری بپردازد؟ از طرفی باید پرسید این عوارض قرار است در کجا هزینه شود و آیا صرف افزایش کیفیت و کاهش آلایندگی خودروهای داخلی می‌شود؟ به نظر می‌رسد این‌طور نخواهد بود؛ تجربه اخذ مالیات از خودروهای خارجی حداقل این را نشان داده است. بر اساس آماری که از سوی رئیس سازمان امور مالیاتی به بیرون درز کرده، دولت در سال ۱۴۰۰ حدود ۱۲۰۰میلیارد تومان مالیات از مالکان خودرو و خانه‌های لوکس دریافت کرده است.

رئیس سازمان امور مالیاتی اظهار داشت: حدود ۸۰۰میلیارد تومان از این درآمد از محل اخذ مالیات از دارندگان خودروهای لوکس در یک سال گذشته بوده؛ اما بااین‌همه این درآمدهای مالیاتی نه کیفیت خودروهای داخلی را افزایش داده و نه خبری از تولید اتومبیل‌های برقی و کم‌مصرف به بیرون درز کرده است.

بهتر نیست قانون‌گذاران در ابتدا محل مصرف این درآمدهای مالیاتی را مشخص کنند و بعد از شفاف‌سازی در این زمینه به سراغ وضع قوانین جدیدی بروند که مشتری هیچ نقشی در آن نداشته است؟ به‌راستی اگر پای واردات خودروی خارجی، با قیمت ارزان‌تر به میان آمده بود و اتومبیل‌های کم‌مصرف برقی بدون آلایندگی هوا در دسترس اقشار مختلف جامعه قرار داشت، آیا باز هم خیابان‌های شهرهای کشور پر از خودروهای داخلی بود که نقش پررنگی در آلودگی هوای شهرها دارند؟ به نظر می‌رسد سکان‌داران اقتصادی در زمینه سیاست‌گذاری برای اجرای قانون هوای پاک، به‌صورت کارشناسی شده عمل نمی‌کنند. چرا که با اجرای یک چنین قوانینی، بسیاری از اقشار ضعیف جامعه که تعدادشان کم هم نیست، سراغ خودروهایی می‌روند که ارزان‌تر هستند تا مالیات کمتری هم پرداخت کنند. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، دولت‌ها با سیاست‌هایی مردم را تشویق به خرید اتومبیل نو و با کیفیت کرده و به‌این‌ترتیب هوای پاک‌تری را هم تجربه می‌کنند. بد نیست بدانید بر اساس برآوردهای کارشناسان، در سال‌های اخیر بیش از ۷۸درصد خودروهای داخلی از خانواده پژو پراید بوده‌اند که از فناوری بسیار پایینی برخوردارند. نکته قابل‌توجه این است که مصرف سوخت پرتیراژترین خودروهای تولید ایران بر اساس کاتالوگ آن‌ها ۸٫۵ لیتر در ۱۰۰کیلومتر است که سه لیتر بیشتر از میانگین خودروهای اروپایی و دو لیتر بیشتر از خودروهای آمریکایی است. جالب است بدانید مصرف ویژه سوخت خودروهای ایرانی بیشتر از دو برابر میانگین خودروهای پرتیراژ اروپایی و کره‌ای است. تندر۹۰ بهترین خودروی پرتیراژ ایرانی است که مصرف سوخت ویژه آن حدود ۳۰درصد بیشتر از خودروهای کره‌ای و اروپایی است، خودروی پراید با در نظر گرفتن قدرت خروجی آن ۵۰درصد بیشتر از پژو پارس و ۱۳۵درصد بیشتر از هیوندا النترا سوخت مصرف می‌کند.

البته به گفته کارشناسان، مصرف زیاد سوخت معیار مناسبی برای آلایندگی خودرو نیست و لازم است آلاینده‌های خروجی از اگزوز آن‌ها بررسی شوند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، اکسیدهای نیتروژن خودروهای ایرانی با میانگین خودروهای اروپایی بسیار بالاتر از انواع اروپایی است؛ اکسیدهای نیتروژن یکی از خطرناک‌ترین آلاینده‌های تولیدی در خودروهای سبک بنزینی هستند. این آلاینده بسیار سمی بوده و با تابش نور خورشید به ذرات معلق بسیار ریز و ازن تبدیل می‌شود که برای سلامتی بسیار خطرناک هستند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده،‌ پژو پارس و پژو۲۰۶ به ترتیب ۳۱ و ۲۴برابر بیشتر از میانگین خودروهای اروپایی آلاینده اکسید نیتروژن تولید می‌کنند. کمترین انتشار اکسیدهای نیتروژن خودروهای پرتیراژ ایرانی مربوط به تندر۹۰ است که آن‌هم هشت برابر بیشتر از میانگین خودروهای اروپایی است. چند سالی می‌شود که درهای واردات به روی خودروهای خارجی بسته‌شده و تعرفه‌های گمرکی بالا نیز باعث شده تا اتومبیل‌های خارجی با قیمت بسیار زیادی در مقایسه با کشورهای همسایه وارد کشور شود، تحت چنین شرایطی اقشار مختلف جامعه در بازار خودرو انتخابی ندارند و ناچار هستند تن به خرید خودروهای داخلی؛ هرچند بی‌کیفیت، هر چند با آلایندگی زیاد، دهند، حالا در چنین فضایی دولت از همه آن‌هایی که به‌اجبار خرید چنین اتومبیل‌هایی را به جان خریده‌اند، انتظار پرداخت مالیات آلایندگی هوا را هم دارد؛ عجیب نیست؟