هورنیوز – شش ماه از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین می گذرد، اقدامی که جهان را شوکه کرد و حالا انتظار برای عادی شدن سریع وضعیت رنگ باخته است.

جنگ روسیه علیه اوکراین بیش از هر زمان غرب را تحت فشار جدی قرار داده است. فشاری که رد اثر تغییر معادلات انرژی در جهان رخ داده است. حالا بسیاری معتقدند روسیه در حال مجازات اروپاستف. مجازاتی که با حمله به اوکراین، همسایه متحد غرب از سوی روسیه آغاز شد.

روسیه اروپا را مجازات می‌کند

مقامات اروپایی گفتند روسیه تحویل گاز خود را کاهش می دهد تا اروپا را به دلیل مخالفتش با جنگ اوکراین مجازات کند. بسیاری، رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، را متهم کرده اند که با تهدیدهای کاهش روزافزون عرضه گاز، به دنبال متزلزل کردن بازارهای انرژی است.

روسیه در دوره طولانی تصدی پوتین، از انرژی برای اهداف ژئوپلیتیکی استفاده کرده است، اغلب با هدف به دست آوردن اهرم فشار بر سیاست‌های اروپا در قبال اوکراین.

پوتین اهمیت ویژه‌ای برای صنایع نفت و گاز طبیعی قائل است، خطوط لوله نورد استریم که برای دور زدن اوکراین با ارسال مستقیم گاز به آلمان در زیر دریای بالتیک طراحی شده‌اند، در استفاده سیاسی کرملین از انرژی نقش اساسی داشته‌اند.

نورداستریم، اهرم فشار روسیه بر غرب

هفته گذشته گازپروم، غول نفت و گاز روسی، اعلام کرد که از سرگیری جریان گاز طبیعی از طریق خط لوله‌ای که روسیه و آلمان را به هم متصل می کند، به تعویق خواهد افتاد؛ تاخیر غیرمنتظره ای که به نظر می رسد بخشی از کشمکش بزرگتر بین مسکو و غرب بر سر انرژی و جنگ در اوکراین باشد.

انتظار می رفت این غول انرژی متعلق به روسیه روز شنبه پس از سه روز تعمیر و نگهداری، جریان گاز از طریق خط لوله نورد استریم ۱ را از سر گیرد. اما ساعاتی قبل از بازگشایی خط لوله، گازپروم اعلام کرد که در بازرسی ها مشکلاتی پیدا شده است و تا زمانی که این مشکل رفع نشود، این خط لوله بسته خواهد شد و جدول زمانی برای راه اندازی مجدد ارائه نکرده است.

این اعلامیه را می‌توان جواب روسیه به غرب تلقی کرد؛ هفته گذشته، وزرای دارایی کشورهای گروه ۷ اعلام کردند که با اعمال مکانیزم سقف قیمتی برای نفت روسیه توافق کرده اند، مکانیزمی که به منظور خفه کردن بخشی از درآمدهای انرژی مسکو از اروپا قرار داده‌ شده‌است.

آخرین اقدام گازپروم باعث ایجاد ترس از تعطیلی دائمی این خط لوله می شود که مجرای اصلی گاز به آلمان، کشوری که شدیداً به گاز طبیعی روسیه وابسته است، بوده است. مانند سایر کشورهای اتحادیه اروپا، آلمان برای پر کردن انبارها قبل از زمستان به عنوان بیمه در برابر قطع ارتباط روسیه عجله کرده است.

قیمت گاز هفت برابر شده‌است

قبل از آخرین اعلام گازپروم، قیمت آتی گاز طبیعی اروپا در روز جمعه حدود ۱۳ درصد کاهش یافته بود؛ در روزهای اخیر و در نسبت با زمان به اوج رسیدن قیمت گاز، قیمت این سوخت بیش از یک سوم کاهش یافته است زیرا سطح کلی در تاسیسات ذخیره سازی گاز اروپا به ۸۰ درصد رسیده است. با این حال، قیمت های آتی حدود هفت برابر بیشتر از یک سال گذشته است که برای خانوارها سختی ایجاد کرده و بر مشاغل فشار وارد می کند.

صرف نظر از اقدام اخیر گازپروم، تردیدی وجود ندارد که انرژی به یک نبرد نیابتی در جنگ اوکراین بدل شده است و حاکی از خشم تولیدکنندگان نفت مانند روسیه از برنامه های غرب برای حذف تدریجی نفت و گاز به دلیل نگرانی های تغییرات آب و هوایی است.

در این میان اروپا روسیه را با تحریم ها تحت فشار قرار داده‌است و قصد دارد تا دسامبر خرید نفت روسیه را متوقف کند. روسیه از آسیب پذیری اروپا در زمینه گاز طبیعی استفاده می کند و قیمت سوخت را به سطوح بسیار بالایی در سراسر اروپا می رساند و با آمدن زمستان سخت بدن اروپا را به لرزه در میاورد.

جیب روسیه از برکت جنگ پرپول شد

با طولانی شدن جنگ گمانه‌زنی‌ها در خصوص برنامه کرملین برای ادامه دادن جنگ به هر قیمتی بالا گرفته است؛ تحلیلگران گلدمن ساکس روز جمعه گفتند که این خطر وجود دارد که روسیه خریداران گاز را کاهش دهد و تولید را متوقف کند و در نتیجه قیمت‌های جهانی و درآمدهای خود را بالا ببرد و محدودیت‌های قیمت نفت را تلافی کند.

در زمانی که اروپا و ایالات متحده در تلاش برای کاهش قیمت انرژی هستند، گروه کشورهای تولیدکننده نفت اوپک پلاس، به ریاست عربستان سعودی و روسیه، نیز ممکن است از افزایش تدریجی تولید خود پس از همه گیری فاصله بگیرند؛ انتظار می رود این گروه روز دوشنبه برای تعیین سطح تولید نفت تشکیل جلسه دهد.

اما نشانه هایی وجود دارد که اروپا با تلاش برای یافتن منابع جایگزین انرژی به برخی از اهرم های فشار پوتین غلبه خواهد کرد.

ایران و روسیه کارتل گاز را راه می اندازند

در بحبوحه بحران گاز در اروپا و آمریکا تفاهم چهل‌میلیارد دلاری که ماه گذشته بین گازپروم و شرکت ملی نفت ایران امضا شد، گامی برای قادرساختن روسیه و ایران برای اجرای برنامه دیرینه خود برای حضور در هسته اصلی یک کارتل جهانی است.

یک «اوپک گازی» با تأسیس در مجمع کنونی کشورهای صادرکننده خلیج فارس (GECF)، امکان هماهنگی نسبت فوق‌العاده‌ای از ذخایر گاز جهان و کنترل قیمت گاز را در سال‌های آینده فراهم می‌کند. روسیه و ایران به‌ترتیب در جایگاه‌های اول و دوم در جدول بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان ایستاده‌اند.

روسیه با کمتر از ۴۸تریلیون مترمکعب (tcm) و ایران با نزدیک به ۳۴تریلیون مترمکعب در موقعیت ایدئالی برای انجام این کار قرار دارند.

اتحاد روسیه و ایران، همان‌طور که در جدیدترین تفاهم‌نامه چندوجهی بین گازپروم و شرکت ملی نفت ایران مشهود است، می‌خواهد تا حد زیادی گاز عرضه‌شده از طریق زمین و از طریق خطوط لوله و گاز عرضه‌شده از طریق کشتی‌ها را کنترل کند. به عبارت دیگر هدف کنترل دو عنصر کلیدی در عرضه جهانی است.