وقایع صنعت – صنعت فولاد ایران، به‌عنوان یکی از صنایع مادر و راهبردی کشور، سهم قابل‌توجهی در ارزش افزوده بخش صنعت و صادرات غیرنفتی دارد. بررسی داده‌های رسمی از عملکرد ۸ ماهه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی نشان می‌دهد که با وجود ظرفیت بالا و زیرساخت‌های گسترده تولید، میزان تولید فولاد خام کشور در اکثر ماه‌ها نسبت به سال گذشته روندی کاهشی داشته است.

این افت، اگرچه در مقیاس سالانه ملایم است، اما در بررسی ماه‌ به‌ ماه نوسانات قابل‌توجهی را نشان می‌دهد که بیانگر فشارهای عملیاتی، محدودیت‌های انرژی و کاهش تقاضا در بازار داخلی و خارجی است.

بر اساس آمار انجمن جهانی فولاد، جزئیات تولید فولاد ایران در ماه‌های ژانویه تا آگوست ۲۰۲۵ به شرح زیر است:

در مجموع، تولید فولاد ایران طی این دوره به حدود ۱۹.۸ میلیون تن رسیده است؛ در حالی که در دوره مشابه سال ۲۰۲۴، این رقم حدود ۲۰.۳ میلیون تن بوده است. بنابراین کاهش کلی تولید در ۸ ماهه نخست سال ۲۰۲۵ برابر با ۲.۶ درصد است.

در دو ماه نخست سال، افت قابل‌توجهی در تولید مشاهده می‌شود: صنعت فولاد ایران در ژانویه ۲۰۲۵ با تولید ۲.۲ میلیون تن، شاهد کاهش ۲۴.۱ درصدی نسبت به سال قبل بود. همچنین در فوریه ۲۰۲۵ نیز با ۱.۷ میلیون تن تولید، بیشترین افت سال را ثبت کرد(۳۱.۱ درصد کاهش سالانه).

این روند کاهشی عمدتاً به دلیل کمبود گاز و برق در فصل زمستان، افزایش هزینه انرژی، و محدودیت‌های عملیاتی در کارخانه‌های بزرگ فولادی کشور بوده است.

با شروع بهار، تولید فولاد در ایران افزایش یافت: در مارس ۲۰۲۵ صنعت فولاد ایران تولید ۷.۳ میلیون تنی در سه‌ماهه نخست سال تکمیل شد و نسبت به فوریه ۱۲.۸ درصد رشد داشت.

در آوریل ۲۰۲۵، تولید به ۱۰.۶ میلیون تن تجمیعی رسید و افت سالانه به ۸ درصد محدود شد. ماه مه ۲۰۲۵ با ۱۴ میلیون تن تجمیعی و تولید ماهانه ۳.۴ میلیون تن، بالاترین سطح تولید سال تا امروز را ثبت کرد. ماه مه ۲۰۲۵ برای اولین بار در سال ۲۰۲۵ صنعت فولاد ایران به رتبه ۹ بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد جهان صعود کرد. این رشد فصلی نشان‌دهنده بهبود نسبی در دسترسی به انرژی و افزایش تقاضای فصلی در بازار داخلی بوده است.

در تابستان، روند نزولی تولید دوباره آغاز شد: در ژوئن ۲۰۲۵ تولید ماهانه ۲.۲ میلیون تن، کاهش ۱۰.۳ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌داد. در جولای ۲۰۲۵ تولید به ۱.۸ میلیون تن رسید در حالی که افت ۵.۲ درصدی نسبت به سال گذشته را ثبت کرد. در آگوست ۲۰۲۵ هم تولید ۱.۶ میلیون تن، با کاهش ۲.۶ درصدی نسبت به سال قبل به ثبت رسید.

کاهش تابستانی تولید به طور عمده ناشی از ناترازی انرژی و قطع برق کارخانه‌های فولاد بوده است.

داده‌ها نشان می‌دهند که در تمام ماه‌های سال ۲۰۲۵، تولید فولاد نسبت به مدت مشابه ۲۰۲۴ کاهش داشته است. بیشترین افت در فوریه (۳۱.۱- درصد) و کمترین در آگوست (۲.۶- درصد) رخ داده است. این اختلاف معنادار بین ماه‌های ابتدایی و انتهایی سال بیانگر آن است که صنعت فولاد در نیمه نخست سال به شدت تحت فشار محدودیت‌های انرژی قرار داشته، اما در نیمه دوم توانسته بخشی از افت را جبران کند. با این حال، هنوز از بازگشت به سطح سال گذشته فاصله دارد.

صنعت فولاد ایران یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی کشور است. در زمستان ۲۰۲۵، قطع گاز صنایع فولادی در چندین استان باعث توقف یا کاهش ظرفیت تولید شد. این مساله در ژانویه و فوریه مستقیماً خود را در افت بیش از ۳۰ درصدی تولید نشان داده است. بحث ناترازی انرژی و قطع برق کارخانه‌های فولادی هم در ۶ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۴ بزرگ‌ترین مشکل صنایع فولادی ایران بوده است.

با رکود در بازار مسکن، پروژه‌های عمرانی و زیرساختی، تقاضا برای فولاد ساختمانی کاهش یافته است. کاهش فعالیت در بازار لوازم خانگی و خودرو نیز اثر مشابهی بر فولاد صنعتی داشته است.

تحریم‌های مالی، محدودیت‌های بانکی و دشواری‌های بیمه و حمل‌ونقل دریایی موجب شده است که صادرات فولاد ایران در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ کاهش یابد. این مساله فشار مضاعفی بر موجودی انبارها وارد کرده و انگیزه تولیدکنندگان را برای تولید مازاد بر تقاضا کاهش داده است. از سوی دیگر سیاست‌های ارزی دولت در بحث صادرات به یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنایع فولادی تبدیل شده است.

قیمت جهانی فولاد در ماه‌های ابتدایی ۲۰۲۵ به‌دلیل کندی رشد اقتصادی چین و افزایش عرضه در بازارهای آسیایی کاهش یافت. این موضوع باعث شد که حاشیه سود تولیدکنندگان ایرانی کاهش یافته و بسیاری از واحدها با ظرفیت کمتر فعالیت کنند.

با توجه به الگوی ماه‌های گذشته، انتظار می‌رود در ماه‌های پایانی سال، در صورت تأمین پایدار انرژی و بهبود نسبی صادرات به بازارهای منطقه‌ای، سطح تولید تا پایان سال به حدود ۲۸ تا ۳۰ میلیون تن برسد. این رقم اگرچه کمتر از ظرفیت اسمی کشور (حدود ۳۵ میلیون تن) است، اما نشان‌دهنده پایداری نسبی در بخش تولید پس از یک دوره افت شدید خواهد بود.

بررسی داده‌های رسمی نشان می‌دهد مجموع تولید فولاد ایران در ۸ ماهه نخست ۲۰۲۵ برابر با ۱۹.۸ میلیون تن بوده و میانگین کاهش ماهانه نسبت به سال ۲۰۲۴، حدود ۱۲.۸ درصد است.

بیشترین افت در ماه فوریه و کمترین در ماه آگوست ثبت شده است. کاهش تولید بیشتر ناشی از محدودیت‌های انرژی بوده تا ضعف در توان فنی یا ظرفیت تولید. به‌طور کلی، صنعت فولاد ایران در سال ۲۰۲۵ در حال گذار از مرحله فشار و ناترازی انرژی است. اگر سیاست‌گذاران بتوانند زیرساخت انرژی و مسیرهای صادراتی را تثبیت کنند، انتظار می‌رود این صنعت در نیمه دوم سال وارد فاز تثبیت و رشد تدریجی شود.