وقایع صنعت – یک حقیقت تلخ وجود دارد: ما کشوری هستیم که همه راه‌ها از ما می‌گذرند، اما هیچ‌کدام به ما ختم نمی‌شوند. روی نقشه، ایران همچون گره طلایی میان سه قاره قرار دارد؛ اما در عمل بیشتر شبیه پلی نیمه‌تمام است که جهان آن را می‌بیند اما به آن اعتماد کامل ندارد.

ما همیشه گفته‌ایم «ایران چهارراه جهان است»، اما چند بار واقعاً چهارراه بوده‌ایم؟

چین قطار می‌فرستد، ترکیه استقبال می‌کند؛ هند کالا صادر می‌کند، اما سوئز انتخاب می‌شود. روسیه دنبال میانبر است، اما آستارا همچنان نیمه‌جان است. ما ادعا داریم هاب هستیم، اما زیرساخت و ذهن هاب شدن نداریم. راه‌آهن ساختیم اما به بندر نرسید. بندر توسعه دادیم اما ریل نداشتیم. بار داشتیم اما سامانه و ساختار نداشتیم. ایران تمام قطعات پازل را دارد، اما تصویر کامل ندارد. مشکل اصلی ما کمبود ریل یا بودجه نیست؛ کمبود نگاه اقتصادی است. در جهان ریل یعنی سود، صادرات، بار، زنجیره ارزش. در ایران ریل یعنی پروژه، تیتر، افتتاح، ردیف بودجه.

هند و روسیه برای کوتاه‌کردن مسیر تجارت به دنبال میانبر هستند. مسیر فعلی از سوئز ۴۰ روز طول می‌کشد. اگر بندرعباس–رشت–آستارا تکمیل بود، این عدد به ۱۹ روز می‌رسید. نصف زمان و یک‌سوم هزینه. کشورهایی با نداشته‌ها، هاب شدند؛ امارات بدون آب هاب شد، ترکیه بدون انرژی مسیر اروپا شد، سنگاپور با خاک کم بندر اول آسیا شد. ما همه چیز داریم، جز تصمیم.

اما آیا ایران می‌تواند دوباره مرکز جهان شود؟ بله، اگر این بار ریل را نه روی زمین، بلکه روی ذهن بکشیم.

برای بازگشت به مرکز تاریخ باید:

۱) اتصال ریل به بندر، معدن، فولاد، پتروشیمی و مرز انجام شود.

۲) حکمرانی لجستیک یکپارچه شود و ده نهاد تصمیم‌گر نباشند.

۳) مدل اقتصادی ترانزیت بر پایه درآمد و BOT/PPP طراحی شود.

۴) تعرفه و زمان عبور رقابتی‌تر از ترکیه و سوئز شود.

۵) سامانه‌ی دیجیتال ترانزیت یکپارچه E-Transit فعال شود.

۶) قطارهای باری منظم مانند پروازهای هواپیمایی زمان‌بندی شوند.

آنگاه بندرعباس سنگاپور خلیج فارس می‌شود، چابهار دروازه هند به اروپا، رشت قلب اوراسیا و ایران از مسیر عبور به مرکز تصمیم تبدیل می‌شود. آن روز جهان خواهد گفت: چهارراه جهان ایران است.

در داستان‌ها قهرمان گاهی دیر بیدار می‌شود، اما وقتی برخیزد بازی را عوض می‌کند. شاید این بار قهرمان ما ریل باشد؛ سوتی برای بیداری، و آغاز بازگشت ایران به مرکز جهان.