وقایع صنعت – یکی از مهمترین ذخایر خدادادی، نفت و گاز است. با بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب ذخایر گاز طبیعی و ۱۵۷ میلیارد بشکه ذخایر نفت خام قابل برداشت، می توانیم در بسیاری از عرصه ها بدرخشیم.

خداحافظی با سوخت های فسیلی

در حالی با قوت و قدرت به سوی ساخت پالایشگاه تولید بنزین، گازوییل و دیگر سوخت های فسیلی حرکت می کنیم که روزانه ۱۳۰ میلیون لیتر بنزین می سوزانیم و با داشتن خودروهای فرسوده و تولید خودروهای بی کیفیت، زنگ خطر افزایش روز افزون بنزین بصدا درآمده است. از سوی دیگر آلودگی ناشی از گازهای گلخانه ای سوخت های فسیلی به سوراخ شدن لایه اوزون منجر شد و کار بجایی رسیده که باید سوخت های فسیلی به حداقل ممکن کاهش یابد به نوعی که تا سال ۲۰۵۰ تولید برق جهانی از زغال‌‌‌سنگ به ۱۶‌درصد از ۴۱‌درصد فعلی و تولید برق جهانی از سوخت‌‌‌های فسیلی به ۳۸‌درصد از ۶۶‌درصد کنونی کاهش ‌‌یابد. جهان به خطرات ناشی از تولید و مصرف سوخت فسیلی پی برده و سیاستگذاری های کلان حکایت از آن دارد که جهان تا سال ۲۰۵۰ میلادی مطابق کنوانسیون پاریس و ضابط صفر خالص کربن، استفاده از سوخت‌‌‌های فسیلی را ناممکن یا بسیار سختگیرانه خواهد کرد و اتکای جهان به سوخت‌‌‌های فسیلی به طور فزاینده‌‌‌ای غیرقابل دفاع است.

ورود به سوخت های تجدیدپذیر

سیاستگذاری های جهانی حکایت از آن دارد که با توجه به سرمایه‌گذاری‌‌‌ و جایگزینی سوخت‌‌‌های تجدیدپذیر تا پایان سال ۲۰۵۰ میزان استفاده از سوخت‌‌‌های فسیلی به کمترین مقدار خواهد رسید. از آنجا که سوخت باید تامین و تولید شود، توسعه فناوری‌‌‌های مبتنی بر انرژی‌‌‌های پاک و تجدیدپذیر نظیر استفاده از هیدروژن(سوخت هواپیما در شرکت بویینگ) و انرژی خورشیدی، به موازات برداشت منابع هیدروکربوری و تبدیل آن به صنایع زنجیره ارزش، بسیار مهم است. برای آنکه تکلیف خود را با بنزین و گازوییل بدانیم، براساس سیاستگذاری های کلان، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۱ بیش از ۳۳‌درصد فروش خودروهای جدید در سراسر جهان، خودروهای الکتریکی باشد.

پتروشیمی جایگزینی مناسب

اکنون سوال اینجاست با پالایشگاههای تولید بنزین و گازوییل و نفت سیاه چه کنیم و چه بلایی بروزگار این همه سرمایه خواهد آمد. مهمتر آنکه این همه ذخایر نفت و گاز چه خواهد شد. البته این نگرانی ندارد زیرا می توانیم همه ظرفیت ها و فرصت ها را به سوی پتروشیمی ها هدایت کنیم. ایران ظرفیت مناسبی برای توسعه صنعت پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزشی نفت و گاز دارد، اما نیاز به تلاشی مضاعف دارد. صنعت پتروشیمی در ایران از جایگاه مهمی برخوردار است به نوعی که در میان ۷۱ بخش اقتصادی گوناگون، رتبه ششم را دارد، در نتیجه بررسی نقش و جایگاه محصولات پتروشیمی در اقتصاد و تاثیر آن بر سایر بخش‌ها، امری ضروری است.

سوددهی چشمگیر

آنچه سرمایه گذاری را توجیه پذیر می کند، بازگشت سرمایه، سوددهی مناسب و تولید پایدار است، گزینه هایی که در صنعت پتروشیمی حرف اول را می زند. در صنعت پتروشیمی به ازای هر یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، ‌یک میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ‌افزوده می‌شود و حدود هزار نفر اشتغال مستقیم ایجاد می‌شود. مهمتر آنکه به ازای هر ۱۰۰ هزار شغل مستقیم ‌که در بالادست و زنجیره تکمیلی صنعت پتروشیمی ایجاد می‌شود، شش برابر رونق و جذب و توسعه مشاغل دیگر در زنجیره‌های صنعت و معدن اتفاق می افتد.

رونق بورس از پتروشیمی

ارتباط پتروشیمی با بخشهای گوناگون اقتصادی غیر قابل انکار است. اینکه محصولات پتروشیمی در بسیاری از صنایع از خودرو تا لوازم خانگی کاربرد دارد و باعث رونق آنها می شود، غیر قابل انکار است، اما محصولات پتروشیمی در بورس کالا عرضه می شود که رونق بازار سرمایه را سبب می شود. برای اثبات این ادعا کافی است به آمارهای اعلام شده از سوی مدیریت توسعه صنایع پایین‌دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی توجه کنیم که اعلام کرد: نزدیک به ۹.۵ هزار میلیارد تومان محصولات پتروشیمی در تیر ۱۴۰۳ در بورس‌های کالایی عرضه شده که مجموع فروش اعتباری این محصولات ۳۷درصد بوده است.

افزایش ۵۸ درصدی

برای آنکه عملکرد یک دوره مورد بررسی قرار گیرد، باید با دوره مشابه مقایسه شود. مقدار عرضه اعتباری محصولات پتروشیمی در تیرماه پارسال ۶ هزار میلیارد تومان بوده که با افزایش به ۹.۵ هزار میلیارد تومان در تیر ۱۴۰۳، افزایش ۵۸درصدی عرضه ثبت شده است. تقویت و توسعه صنایع تکمیلی همسو با تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و متناسب با توسعه صنایع بالادستی پتروشیمی در کشور افزون‌ بر تأمین نیاز داخل، جلوگیری از خام‌فروشی و واردات محصولات پتروشیمی و اشتغال‌زایی، تأثیری بسزا در ارزآوری، رشد اقتصادی و ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان دارد.

عارضه یابی رکود

با توجه به ظرفیتی که صنعت پتروشیمی دارد، وجود شرکتهای مشکل دار سوال برانگیز است. به همین دلیل شرکت ملی صنایع پتروشیمی توسعه متوازن صنعت پتروشیمی را به‌عنوان یکی از سیاست‌های اصلی دولت سیزدهم در دستور کار قرار داده و از پارسال، شناسایی و عارضه‌یابی موانع تولید صنایع پایین‌دستی پتروشیمی را که در شرایط رکود هستند یا کمتر از ظرفیت اسمی خود تولید دارند به جد پیگیری می‌کند.

نقدینگی مهمترین چالش

براساس عارضه‌یابی موانع تولید صنایع تکمیلی از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش از مهم‌ترین چالش‌های فعالان صنایع تکمیلی پتروشیمی کشور برای خرید مواد اولیه شناسایی شد. بنابراین افزایش فروش اعتباری محصولات پتروشیمی در بورس کالا و انرژی با استفاده از همه ظرفیت‌های موجود شرکت‌های پتروشیمی به‌منظور رونق واحدهای تولیدی و تسهیل تأمین خوراک مورد نیاز صنایع تکمیلی در مسیر تکمیل زنجیره ارزش به‌عنوان راهبردی برای آن هدف‌گذاری شد. شرکت ملی صنایع پتروشیمی با ترغیب شرکت‌های پتروشیمی به عرضه اعتباری محصولات، به جد افزایش این روند را در دستور کار دارد تا کمک شایانی به توسعه متوازن صنعت پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزش شود.