آلودگی صنایع سنگین بر سلامت انسان‌ها و محیط زیست خوزستان
وقایع صنعت – بررسی آمارهای بیماران نشان می‌دهد آلودگی‌های ناشی از صنایع سنگین در استان خوزستان، اثرات مخربی بر سلامت انسان‌ها و محیط زیست این منطقه گذاشته است. این اثرات به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی مردم و اکوسیستم‌های طبیعی تأثیر گذاشته‌اند.
از جمله اثرات مخرب این آلودگی‌ها بر سلامت انسان‌ها می‌توان به چندین بخش اشاره کرد. بخش اول افزایش چشمگیر بیماری‌های تنفسی مانند آسم، برونشیت به دلیل تنفس هوای آلوده حاوی ذرات معلق، گازهای سمی و آلاینده‌ها اشاره کرد. بخش دوم آلودگی هوا باعث تشدید بیماری‌های قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی می‌شود. بخش سوم برخی از آلاینده‌ها مانند بنزن و ترکیبات آروماتیک چندحلقه‌ای، خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش می‌دهند که آمارها گویای این مطلب مهم و خطرآفرین در استان هستند که نیاز به بررسی دقیق آمارها را دارد که شاید به دلیل تبعات آن کمتر کسی حاضر به انجام این مهم باشد. بخش چهارم تماس با آب آلوده و مواد شیمیایی موجود در هوا می‌تواند باعث بروز انواع بیماری‌های پوستی شود. بخش پنجم و بسیار مهم دیگر برخی آلاینده‌ها مانند سرب می‌توانند به سیستم عصبی، به‌ویژه در کودکان، آسیب رسانده و باعث اختلالات یادگیری و رفتاری شوند که به نظر می‌رسد مشهود باشد.
مهم چنین از مهم‌ترین اثرات آلودگی‌ها بر محیط‌زیست می‌توان به مواردی در چند بخش اشاره کرد. بخش اول آلودگی هوا که سبب کاهش کیفیت هوا، ایجاد پدیده وارونگی و افزایش غلظت آلاینده‌ها می‌شود که سبب شده تعداد زیادی از روزهای سال هوای شهرهای استان آلوده و در معرض خطر باشد. بخش دوم آلودگی آب است که سبب آلودگی رودخانه‌ها، تالاب‌ها و آب‌های زیرزمینی با مواد شیمیایی، فلزات سنگین و فاضلاب‌های صنعتی می‌شود که این روند به‌تدریج در حال وقوع است که در آینده به نحو چشمگیری هویدا خواهد شد.
بخش سوم تخریب ساختمان و بافت خاک‌ها سطح استان خصوصاً در مناطق مرکز و جنوبی است؛ زیرا آلودگی خاک با مواد نفتی، فلزات سنگین و مواد شیمیایی، کاهش حاصلخیزی خاک و ازبین‌رفتن پوشش گیاهی را به دنبال خواهد داشت. بخش چهارم تخریب اکوسیستم‌ها است که موجب ازبین‌رفتن تنوع زیستی، تخریب تالاب‌ها و جنگل‌ها و مراتع و کاهش جمعیت گونه‌های جانوری و گیاهی می‌شود که تقریباً در اکثر حوزه‌ها مرکز و جنوب به‌شدت و در شمال استان با شدت کمتری در حال وقوع است. بخش پنجم باران‌های اسیدی است که به‌عنوان یک عامل فرعی آلودگی‌های شیمیایی است و سبب آسیب به ساختمان‌ها، آثار تاریخی و پوشش گیاهی، افزایش اسیدیته آب‌ها و خاک‌های استان خواهد بود.
مهم‌ترین عوامل اصلی آلودگی در استان خوزستان اول صنایع نفت و گاز با انتشار گازهای گلخانه‌ای، ذرات معلق و ترکیبات آروماتیک چندحلقه‌ای است. دوم صنایع پتروشیمی با انتشار ترکیبات آلی فرار، فلزات سنگین و مواد شیمیایی خطرناک است. سوم صنایع فولادی و کربنی با انتشار اکسیدهای گوگرد، نیتروژن و ذرات معلق است و چهارم فاضلاب‌های صنعتی و شهری با تخلیه فاضلاب‌های صنعتی حاوی مواد شیمیایی خطرناک به رودخانه‌ها و منابع آبی است.
برای مقابله با آلودگی‌های ذکر شده چاره‌ای نیست مگر اینکه با به‌روزرسانی فناوری صنایع و استفاده از فناوری‌های نوین و تجهیزات تصفیه برای کاهش انتشار آلاینده‌ها و پایش و کنترل مستمر با نظارت دقیق بر فعالیت صنایع و اعمال قوانین زیست‌محیطی و توسعه صنایع پاک با حمایت از سرمایه‌گذاری در صنایع کم آلاینده و دوستدار محیط‌زیست و مدیریت پسماندهای صنعتی با جمع‌آوری و دفع ایمن پسماندهای صنعتی و آموزش و آگاهی‌رسانی با افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفاظت از محیط‌زیست و کاشت درختان و احیای مراتع با افزایش فضای سبز برای جذب آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوا اقدام‌های اساسی به عمل آورد.
البته این‌ها تنها بخشی از اثرات مخرب آلودگی بر سلامت انسان‌ها و محیط‌زیست خوزستان هستند. برای مقابله و برنامه‌ریزی برای این معضل، نیاز به همکاری همه‌جانبه دولت، صنایع و سازمان‌های مردم‌نهاد است. تهیه نقشه راه جامع ترمیم و اصلاح مشکلات زیست‌محیطی استان خوزستان باید در دستور کار مدیران قرار گیرد.
