هورنیوز – در صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری مطالعاتی برای شناسایی صنایعی که سرفصل اقتصاد کشور هستند، انجام شده است. براین اساس صنعت خودروسازی، نفت، گاز و پتروشیمی، شرکت های دارویی و بانک ها از اصلی ترین سرفصل های اقتصاد کشور هستند. حال سوال اینجاست که از بین این صنایع اصلی، کدام موارد برای رفع چالش های فناورانه خود به سراغ شرکت های استارتاپی و فناوری می روند که در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری مستقر هستند؟

فاطمه پیش بین، کارشناس توسعه فناوری های آینده صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری بیان کرد: براساس مطالعات انجام شده در سال های ۹۸ و ۹۹ و نیمه اول ۱۴۰۰ شرکت های دارویی و بانک ها دو صنعتی هستند که بیشترین مراجعه را به شرکت های فناور و استارتاپی مستقر در پارک های علم و فناوری داشته اند. بانک ها اغلب برای ارتقای بستر آی تی و امنیتی خود به سراغ شرکت های فناور می روند.

وی افزود: به طور کلی شرکت های دارویی در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ حدود ۱۲ درصد از نیاز فناورانه خود را با مراجعه به واحدهای استارتاپی و توسعه و تحقیق در مراکز رشد و پارک ها برطرف کرده اند. بانک ها و موسسات تامین کننده خدمات ای تی برای بانک ها نیز حدود ۱۸ درصد نیازهای توسعه و تحقیق خود را با همکاری استارتاپ ها و مراکز رشد تامین کرده اند.

پیش بین در خصوص صنایعی که طی این بازه زمانی کمترین همکاری را با پارک های علم و فناوری و مراکز رشد داشته اند، گفت: صنعت خودروسازی با حدود ۲ درصد و صنعت نفت، گاز و پتروشیمی با حدود ۴ درصد کمترین میزان همکاری را با شرکت های فناور و استارتاپی و به طور کلی زیست بوم فناوری و نوآوری داشته اند.

صنایع به شرکت‌های فناور اعتماد دارند؟

همکاری ناچیز برخی صنایع با زیست بوم فناوری و نوآوری این باور را در ذهن ایجاد می کند که این صنایع برای حل چالش های فناورانه خود به این زیست بوم اعتماد ندارند یا به توانایی شرکت های استارتاپی و فناور شک دارند. کارشناس توسعه فناوری های آینده صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری در این خصوص اظهار کرد: همکاری میان صنایع و شرکت های فناور حوزه فعالیت صنعت مذکور بستگی دارد، برای مثال، ایران طی دو سال گذشته در حوزه دارو پیشرفت های چشمگیری داشته است که این امر باعث جلب اعتماد شرکت های دارویی بزرگ به شرکت های فناور و واحدهای توسعه و تحقیق در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری شده و همکاری ها در این حوزه رشد قابل توجهی داشته است.

وی افزود: همچنین کشور در بستر آی تی، اینترنت اشیا و هوش مصنوعی پشرفت خوبی داشته است. درواقع پیشرفت علمی کشور در این دو حوزه یکی از علت های اصلی میزان بالای همکاری صنعت دارو و آی تی با شرکت های استارتاپی و واحدهای توسعه و تحقیق است. در برخی حوزه ها مانند خودروسازی کمترین میزان ارتباط و اعتماد را میان پارک های علم و فناوری و صنایع داریم که آسیب شناسی آن بسیار پیچیده است. با این حال یکی از عوامل موجود در این خصوص استفاده از تجهیزات خارجی در ساخت خودرو است. در حال حاضر اغلب تجهیزات در حوزه خودروسازی وارداتی است، شاید برخی از آنها با مهندسی معکوس داخلی‌سازی شده باشند اما جزئیات و پشتیبانی در خصوص آنها انجام نشده است.

ایجاد ارتباط میان صنعت و دانشگاه با پارک‌های فناوری

در حال حاضر در هر دانشگاهی یک دفتر ارتباط با صنعت وجود دارد، حتی دفاتر انتقال فناوری نیز در برخی دانشگاه ها فعال هستند با این حال هیچ کدام از این دفاتر نتوانسته‌اند به اندازه مراکز رشد و پارک های علم و فناوری پل ارتباطی میان صنعت و شرکت های دانش بنیان ایجاد کنند چراکه مراکز رشد و پارک های علم و فناوری محیطی تجمیعی از استارتاپ ها هستند.

پیش بین در این خصوص با اشاره به این که در یک مرکز رشد حوزه های کاری تفکیک شده‌اند، بیان کرد: با مراجعه به یک مرکز رشد یا پارک علم و فناوری می توان حداقل با ۲۰ شرکت ارتباط گرفت. از سوی دیگر نمی توان کار مراکز رشد را دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاه ها مقایسه کرد. دانشگاه یک نهاد دولتی است و برای ارتباط گیری با صنعت چاش های بسیاری دارد، برای مثال اعضای هیئت علمی نمی توانند به صورت شخصی قرارداد تجاری ببندند و دچار مشکل می شوند.

کارشناس توسعه فناوری های آینده صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری ادامه داد: افرادی که عضو هیئت علمی هستند، شغل دولتی دارند و با ممانعت هایی برای راه اندازی کسب و کار مواجه هستند. با وجود که در حال حاضر بسیاری از این چالش ها مرتفع شده اند اما هنوز در برخی موارد مشکلاتی وجود دارد. یک استارتاپ یا واحد توسعه و تحقیق نهادی کاملا خصوصی است و با محوریت افراد تحصیل کرده و متخصص می چرخد، بسیاری از چالش های مذکور در این محیط حذف شده است.

وقتی پارک های فناوری سبب خیر می‌شوند

پارک های علم و فناوری و مراکز رشد طی سال های اخیر عملکرد مناسبی داشته و فعالیت هایشان به سوی تقاضامحوری و نیازمحوری پیش رفته است. تقضامحوری و نیازمحوری به این معناست که پارک ها و مراکز رشد استارتاپ ها و واحدهای توسعه و تحقیقی را براساس معیارهای خاصی پذیرش می کنند. شرکت در چه زمینه ای فعالیت می کند، چه نیازهایی را در کشور برطرف می کند و بازار هدف آن چیست، از معیارهای پذیرش پارک های علم و فناوری است.

وی افزود: درواقع مراکز رشد و پارک ها از چالش ها و نیازهای حوزه خودرو اطلاع دارند، بنابراین در زمان پذیرش شرکت های فعال در حوزه خودرو، تمامی فاکتورهایی که به عنوان مشکل یا نقطه کور در صنعت خودروسازی وجود دارد را در اولویت قرار می دهند. سطح کیفی و معیاری که برای پذیرش شرکت ها در مراکز رشد و پارک ها وجود دارد به صنایع کمک می کند تا راحت تر به استارتاپ ها و شرکت های فناور اعتماد کنند. بحث آموزش، توانمندسازی و کارآفرینی در مراکز رشد از اهمیت بالایی برخوردار است، هر مرکز یک دفتر آموزش و ترویج و دفتر کارآفرینی دارد.

رسالت اجتماعی و اجتناب ناپذیر پارک های علم و فناوری ایجاد ارتباط میان صنایع و شرکت های استارتاپی است. این ارتباطات در حال رشد است، مقایسه نمودار ارتباط صنعت و پارک های علم و فناوری در سال ۱۴۰۰ با سال های ۹۹ و ۹۸ خبر از رشد ارتباطات در این حوزه می دهد. بنابراین امید می رود با توجه به فرایندهای موجود در مراکز رشد و پارک های علم و فناوری، شاهد ارتباطات گسترده تری میان صنعت و شرکت های استارتاپی باشیم.