هورنیوز – طرح ملی دارویار به منظور اصلاح سیاست های ارزی دارو و با هدف منطقی شدن قیمت دارو، رسیدن یارانه دارو به دست مصرف کننده واقعی و در نهایت افزایش نیافتن پرداختی ها از جیب مردم از ۲۳ تیرماه جاری آغاز شده است. طرحی که بر اساس آن، ۳۶۶ قلم داروی ضروری یارانه سلامت می گیرد و ۱۱۹ قلم داروی بدون نسخه که پیش از این بیمه نداشتند هم تحت پوشش قرار می گیرند.

بنابراین به نظر می رسد نه تنها اجرای این طرح فشار مضاعفی به مردم وارد نکند بلکه با اصلاح قیمت ها نیز صنعت دارو کمتر با چالش نقدینگی مواجه شود. با این حال نکته قابل توجه ای که از سوی فعالان این صنعت مطرح می شود نداشتن چشم انداز مناسب از اجرای طرح دارویار و در نظر گرفته نشدن برنامه بودجه ای مشخص برای آن است.

جلیل سعیدلو، دبیر انجمن داروسازان ایران در خصوص اجرای طرح دارویار گفت: یکی از موضوعاتی که در موفقیت طرح دارویار موثر و مهم است بحث استمرار پرداختی های بیمه ها به داروخانه ها است. اتفاقی که در سال ۱۴۰۰ عکس آن را دیدیدم و برای مدتی طولانی پرداخت مطالبات داروخانه ها به تعویق افتاد و فعالان این صنعت با بدترین شرایط مواجه شدند.

وی با اشاره به ضرورت استمرار پرداخت مطالبات داروخانه ها اضافه کرد: این استمرار می تواند در این طرح ملی ضمانت ایجاد کند و اگر غیر از این باشد شرایط اقتصادی داروخانه ها به شکلی است که تاب آوری بیشتری ندارند. بنابراین امیدوارم مسئولان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و بیمه ها به این نکته توجه کنند و بحث اینکه این کار را شروع کنیم و ببینیم چه خواهد شد مطرح نباشد.

سعیدلو تاکید کرد: نیاز است که دولت تمام بودجه مورد نیاز برای اجرای این طرح را به طور مشخص در برنامه قرار داده باشد و سازمان برنامه و بودجه هم آن را در زمان مشخص و بدون تاخیر به بیمه ها پرداخت کند تا طرح دارویار هم همچون طرح تحول سلامت با شکست مواجه نشود.

تقویت واردات به جای تولید داخلی!

پیام دین دوست، فعال صنعت دارو نیز در خصوص اجرای طرح دارویار اظهار داشت: برای اینکه این طرح درست پیش رود مسئولان باید از مشورت و کمک فکری دانش آموختگان اقتصاد دارو بیشتر استفاده کنند. هرچند اطلاع دارم تعدادی از کارشناسان در اجرای این طرح همکاری داشتند اما به نظر می رسد بدنه اصلی اجرای این طرح در حوزه بیمه باشد که از دانش آموختگان اقتصاد دارو چندان بهره نبرده است. بنابراین اگر از چنین ظرفیت هایی بهره ببرند آینده این طرح هم بهتر شکل می گیرد.

وی در خصوص منابع پایدار اضافه کرد: همه می دانیم که منابع این طرح محدود، مشخص و حساب و کتاب شده است. تصور کنید اگر در گذشته یک میلیارد دلار ارز برای مواد اولیه دارو تخصیص داده می شد، برای فروش این یک میلیارد دلار ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان عاید بانک مرکزی یا دولت می شد. بنابراین اکنون که قرار است ارز نیمایی شود این رقم نیز به همین تناسب ارز تغییر می یابد. از این رو به صورت منطقی تامین منابع از منابعی است که آزاد می شود و دولت هم از جای دیگر منبع در آمد برای این حوزه ندارد و نمی توان اطمینان داشت که از جای دیگر نقدینگی می آید. به نظر بنده بحث منابع پایدار درست است و در همه جا قرار دارد اما مدیریت منابع از همه مهمتر است.

این فعال صنعت دارو ادامه داد: در حوزه بیمه ها باید بررسی شود که منابع مالی باید چطور هزینه شود که هزینه تمام شده بیماران افزایش نیابد، همچنین در خصوص داروهای بدون نسخه نیز شاهد هستیم که هنوز بدنه کارشناسی نتوانسته نظر خود را اعمال کند. بنابراین اجرای طرح هایی همچون دارویار در گذشته نیز نشان داده که شاید در روزهای اول و دوم برای مردم خوشایند باشد اما چون اساس و بنیان علمی و پایدار ندارند در نهایت به شکست و افزایش نارضایتی مردم منتهی خواهند شد. به طور کلی برای رساندن یارانه دارو به مصرف کننده حقیقی راه های زیادی در دنیا وجود دارد که باید از آن تجربیات بهره مند شد.

دین دوست در خصوص داروهای وارداتی تاکید کرد: ادامه ارائه یارانه برای واردات و حذف یارانه از تولید کاملا در جهت ادامه واردات و جلوگیری از تولید است. یعنی هیچ مشوقتی از تولید وجود ندارد. پیشنهاد بنده این است که سازمان غذا و دارو یک کمیته ای را مخصوص این کار تعیین کند تا مواردی که تکنولوژی و امکان تولید داخل وجود دارد اما به دلیل این اختلاف منابع ارزی امکان دارد که شرکت ها تمایلی به ورود به آن حوزه نداشته باشند یا نتوانند وارد شوند را شناسایی کند. بنابراین هر کسی هم می خواهد کاری کند به آنجا مراجعه کند و این موضوع یارانه، تخصیص ارز و قیمت گذاری را برای آن موارد اصلاح کنند که این برنامه تغییر واردات به تولید متوقف نشود.

نگرانی از تامین مالی و ورشکستگی داروخانه ها

بابک مصباحی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران در خصوص نکات مثبت طرح دارویار اظهار داشت: نقاط مثبتی که برای طرح دارویار متصور هستند این است که می گویند بیش از ۵۰۰ ساعت کار کارشناسی روی آن انجام داده ایم و اطلاعاتی که از این ۵۰۰ ساعت کار کارشناسی صادر می شود اعداد و ارقامی است که بین ۷ همت تا ۸ همت را منابع مالی برای اجرای طرح تا پایان سال در نظر گرفته شده است.

وی اضافه کرد: بودجه ستاره داری که برای این طرح قرار دادن و می توان گفت یکی نقاط ضعف این طرح است؛ چرا که پیش بینی می شود در بهمن ماه این طرح فاقد بودجه شود. بنابراین اگر قرار باشد این طرح مجوز مجدد بگیرند و وارد بودجه شود حدود سه تا چهار ماه از سال ۱۴۰۲ می گذرد و یک وقفه چهار ماهه هم بابت پرداخت ها در سال آینده خواهیم داشت. این ورودی اعداد با ضرب و تقسیمی که تا پایان سال در بودجه در نظر گرفته شده به دست آماده است.

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران با اشاره به چشم انداز طرح دارویار ادامه داد: به هر حال به نظر می رسد این طرح زوایای پنهان زیادی دارد که هر چقدر جلوتر می رود نمایان تر می شوند و ما هم هر روز اطلاعیه های مختلفی را می بینیم که نشان دهنده این موضوع است. بنابراین به نظر می رسد برای اجرای این طرح کارشناسی که صحبت از آن می شود نشده است.

حسن کربکندی فعال صنعت دارو با اشاره به صحبت های مصباحی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران گفت: اگر بودجه در نظر گرفته شده برای اجرای طرح دارویار همان ۸ همت ( ۸ هزار میلیارد تومان) را برای یک سال فرض کنیم، حدود ۹۶ همت نقدینگی لازم است.

وی اضافه کرد: برای درک ۹۶ همت باید بگویم که یارانه یک سال خانوار ایرانی در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۵ همت بوده است؛ یعنی اجرای طرح دارویار بودجه سنگینی را می طلبد. بنابراین جدا از اینکه آیا سازمان ها همانطور که وعده می دهند معوقات داروخانه ها را پرداخت می کنند یا نه، مهم استمرار این موضوع است.

کربکندی ادامه داد: هنوز برای برخی کارشناسان این سوال مطرح است که آیا بودجه مورد نیاز از طریق سازمان غذا و دارو اختصاص داده می شود یا نه؟ اغلب آن ها به آینده این طرح چندان خوش بین نیستند و سابقه پرداختی بیمه ها هم چنین نظمی را نشان نمی دهد. بنابراین اگر می خواهیم طرح ادامه یابد و داروخانه ها بتوانند طرح را ادامه دهند باید پرداختی به داروخانه ها استمرار داشته باشد، در غیر این صورت پروژه در ابتدای مسیر شکست می خورد و نتایج بدی را هم در بر دارد.

این فعال صنعت دارو تاکید کرد: در مورد برنامه ریزی برای اجرای طرح دارویار متاسفانه شاهد هستیم که صنف های مختلف که این موضوع مربوط به آن ها می شود از انجمن نظام پزشکی، نمایندگان داروسازان و مسئولان قبلی وزارت خانه هیچ کدام دعوت نشدند و بدون حضور آن ها طرح برنامه ریزی شد. بنابراین نمی دانم چرا نباید از کارشناسان خبره استفاده کنیم.

وی با اشاره به اجرای طرح هایی که در نهایت دود آن در چشم مردم و داروخانه ها می رود تصریح کرد: همین موضوع عدم حضور کارشناسان خبره را در آیین نامه داروخانه ها دیدیم که منجر به ورشکستگی هزار و ۱۰۰ داروخانه شد حالا دوباره طرح هایی این چنین اجرایی می شود. متاسفانه نهادهای سایه مثل وزارت صمت، اقتصاد و غیره در نرخ گذاری و انجام طرح های این چنینی خیلی نقش دارند و وزارت بهداشت تقریبا کنار است.

اینترنت کند بلای جان طرح دارویار

حسن شکوهی رئیس هیئت مدیره اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی، رژیمی، ویتامینی و گیاهی ایران در خصوص منابعی که می توان نقدینگی لازم برای اجرای طرح دارویار را از آن ها تامین کرد گفت: حداقل روزانه یک میلیون بشکه نفت صادر می کنیم که سه روز آن ۹ همت می شود و همین مقدار می تواند نیاز طرح دارویار را مرتفع سازد. البته اگر همانطور که قبل تر به آن اشاره شد نقدینگی مورد نیاز در حدود ۹ همت باشد.

وی از سرعت کند اینترنت انتقاد کرد و افزود: در شرایطی که امروز شاهد هستیم که سیستم دریافت نسخه به صورت اینترنتی شده اما در کنار آن هنوز سرعت اینترنت چندان مناسب نیست. بنابراین از وزیر بهداشت این درخواست را داریم که ابتدا چاره ای برای اینترنت پزشکان بیندیشد بعد برای مشکلات دیگر چاره جویی کند.

رئیس هیئت مدیره اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی، رژیمی، ویتامینی و گیاهی ایران ادامه داد: در مورد توانایی دولت برای پرداخت مطالبات داروخانه ها که می تواند آینده طرح دارویار را موفق سازد باید به سراغ بیمه ها رفت و سوابق پرداخت آن ها را بررسی کرد که اجرای این طرح چقدر هزینه دارد. در مقابل سیستم سلامت کشور باید به دنبال این باشد که چرا با این موج عظیم از مهاجرت پزشکان و پرستاران مواجه هستیم؟ هرچند اگر یک بررسی ساده هم صورت گیرد می توانند به پاسخ این پرسش برسند. وقتی در آمد ماهانه یک آرایشگر بر اساس گفته خودشان بین ۹۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان است و یک رزدینت بیمارستان باید ماهانه ۸ میلیون تومان درآمد داشته باشد معلوم است که شاهد موجی از مهاجرت هم خواهیم بود.

نکته قابل توجه در اجرای طرح دارویار این است که برخلاف اکنون که یارانه داروهای بدون نسخه یا OTC نیز در این طرح دیده شده است؛ محمد پیکان‌ پور، از طراحان طرح دارویار و مشاور رئیس سازمان و غذا و دارو گفته که قرار بوده که نه تنها داروهای بدون نسخه و بلکه هزینه مرتبط با توانبخشی نیز از طریق دارویار پرداخت نشود و محل دیگری برای پرداخت یارانه آن ها به مردم در نظر گرفته شود. بنابراین اضافه شدن هزینه این خدمات نیز این نگرانی را تشدید می کند که منابع مالی طرح دارویار کافی نباشد و نتواند آن طور که باید و شاید موفق عمل کند.