هورنیوز – صنعت پتروشیمی از مهم‌ترین صنایع بورسی است که بخش قابل توجهی از ارزش بازار سرمایه را به خود اختصاص داده است. با وجود ارزندگی سهم‌های پتروشیمی از نگاه تحلیلی، اما این صنعت نیز مانند سایر صنایع، این روزها مورد اقبال سرمایه‌گذاران نیست. در مورد مشکلات پیش‌روی این صنعت به تازگی مدیرعامل شرکت پتروشیمی زاگرس ابراز امیدواری کرده که فرمول پیشنهادی انجمن صنفی کارفرمایان صنعت پتروشیمی به وزارت نفت، در هیئت دولت و نهادهای تصمیم گیرنده مورد موافقت قرار بگیرد و قیمت خوراک سوخت و گاز آنان، به خصوص شرکت‌های متانول‌ساز اصلاح شود.

فرهنگ حسینی کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: صنعت پتروشیمی همواره یکی از صنایع با سودآوری پایدار در بازار شمرده می شود. با این حال اتفاقات سال های اخیر، اقبال به این گروه را کاهش و در عین حال سودآوری در صنعتی که مزیت نسبی کشور است را تحت تاثیر قرار داده است. در گروه پتروشیمی و به خصوص شرکت‌های مصرف کننده گاز متان، شاهد عدم وجود فرمول قیمت‌گذاری منصفانه و بلندمدت هستیم. در شرایطی که ایران یک تولیدکننده و صادرکننده انرژی است، قیمت‌گذاری گاز متان در ایران براساس بازارهای مصرف کننده گاز انجام می‌شود. دو هاب هلند و انگلیس، که حدود یک چهارم قیمت گاز را در فرمول تشکیل می‌دهند، هاب‌های تجاری بوده و صنایع پتروشیمی و انرژی‌بر در آن مناطق مستقر نبوده و در عین حال بخش عمده‌ای از هزینه گاز در این منطقه مربوط به حمل و انتقال گاز از شرق روسیه به آن منطقه است و در عین حال در بحران کنونی اوکراین، قیمت گاز در این منطقه عملا تحت تاثیر قطعی گاز روسیه قرار گرفته و منطقی نیست.

وی اضافه کرد: این موضوع سبب افزایش شدید بهای تمام شده در پتروشیمی‌ های گاز محور شده و در نتیجه آن سودآوری این شرکت‌ها که صندوق‌های بازنشستگی سهامداران مستقیم و غیرمستقیم آن هستند، به شدت کاهش یافته است. همزمان با این موضوع، قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی به خصوص متانول کاهش شدیدی داشته است و عملا تولید متانول به لحاظ اقتصادی زیان ده است. هر چند سال گذشته سقف قیمتی ۵ هزار تومانی برای خوراک پتروشیمی‌ها وضع شد، اما این رقم که معادل ۲۰ سنت است، در مقایسه با قراردادهای بلندمدت در جهان و قیمت گاز در کشورهای دارای ذخیره گاز بسیار بالا است.

حسینی افزود: از سوی دیگر، بحث همیشگی در خصوص خام فروشی متانول مطرح می گردد، اما نکته قابل توجه این است که در صورتی که متانول از گاز طبیعی تولید نگردد، عملا بایستی سوزانده شود، زیرا کشور فاقد تکنولوژی و زیرساخت‌های مایع سازی گاز طبیعی و صادرات آن است. لذا تولید متانول عملا جلوگیری از سوختن گاز و تبدیل ذخیره میدان مشترک پارس جنوبی با قطر به محصولی ارزآور برای کشور است.

کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: وضعیت زیان‌ده اقتصادی در تولید متانول سبب توقف فعالیت برخی از شرکت‌های متانولی در ماه‌های اخیر شده است. این در حالی است که شرکت‌های تولیدکننده متانول در مناطق مختلف جهان به تولید خود ادامه می‌دهند و توقف تولید در کشوری که یکی از بزرگترین ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد، حاکی از عدم توجه کافی به مزیت نسبی در قیمت‌گذاری و تولید است. این موضوع بر کاهش ارزآوری کشور نیز موثر است لذا بایستی قیمت‌گذاری گاز در صنایع پتروشیمی متان‌محور اصلاح و هاب‌های غیرپتروشیمی از محاسبات حذف گردد تا شرکت‌های داخلی توان رقابت در بازارهای جهانی را حفظ کنند.

وی با اشاره به روند افزایشی قیمت جهانی اوره گفت: در بحث قیمت‌های کود و رشد بالای قیمت اوره، این موضوع بیش از هر چیز به دلیل کمبود مواد غذایی ناشی از بحران اوکراین است که هر چند سبب گردیده تا قیمت فروش اوره‌سازان رشد قابل توجهی کند، اما به دلایل مختلف، اثری بر روی سهام این گروه نداشته است. از جمله این دلایل می‌توان به ریسک افزایش قیمت گاز توسط دولت و عدم تداوم سقف قیمتی ۵ هزار تومانی برای سال آتی اشاره کرد. همچنین قیمت‌گذاری و فروش اوره در داخل با چالش روبرو است. عملا شرکت‌های اوره‌ساز بابت فروش داخلی وجهی دریافت نمی‌کنند در حالی که قیمت تمام شده اوره ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار است، شرکت‌های داخلی برای فروش هر تن اوره بین ۲۰ تا ۳۰ دلار از سازمان خدمات حمایتی دریافت می‌کنند که حتی کفاف هزینه گاز آن ها را نمی‌دهد. این موضوع سبب کاهش کیفیت سودآوری و انباشت مطالبات از دولت گردیده که از مرز نیم میلیارد دلار عبور کرده است. عملا نه تنها سود سهامداران، بلکه بخش قابل توجهی از بهای تمام شده اوره توسط دولت به شرکت‌ها پرداخت نشده است. این شرایط سبب شده است، در حالی که قیمت سهام شرکت‌های اوره ساز با تداوم قیمت‌های فعلی، P به E های ۴-۵ داشته باشند، اما به دلیل ریسک های بالا، مورد اقبال سرمایه.گذاران قرار نگیرند.

کارشناس بازار سرمایه در خاتمه تصریح کرد: لذا به منظور بهبود وضعیت در صنعت متانول، بایستی قیمت‌گذاری گاز تعدیل و به منظور اقبال سرمایه‌گذاران به گروه اوره‌ساز، دولت بایستی مطالبات این شرکت‌ها را پرداخت و سازوکاری منطقی برای خرید اوره از این شرکت‌ها از جمله تهاتر با گاز طراحی کند.