وقایع صنعت  – حمیدرضا حاجی بابایی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ابتدای هفته جاری مدعی شد که ایران روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت صادر می‌کند. این ادعا در حالی مطرح شد که اخیراً چین، بزرگ‌ترین مشتری نفتی کشور، دو بیانیه علیه ایران منتشر کرد و از سوی دیگر هم مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش داد که تنها ۵۶ درصد از درآمد‌های نفتی محقق شد. حال فروش ۱.۲ میلیون بشکه نفت در روز واقعیت دارد یا خیالی بیش نیست؟

حاجی‌بابایی روز گذشته اعلام کرد: کشور در ماه گذشته یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت در روز فروخته است. رقمی که بیشترین میزان فروش پس از سال ۹۷ و آغاز تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران به حساب می‌آید.

این ادعا در حالی مطرح شد که اخیراً چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین مشتری نفتی ایران، با شش کشور حوزه خلیج فارس به توافقات جدیدی رسید و علیه ایران دو بیانیه منتشر کرد. از سوی دیگر، با اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس، در شش ماه ابتدایی امسال فقط ۵۶ درصد درآمد‌های نفتی محقق شده است. در حالی که قیمت طلای سیاه در بازار‌های جهانی بسیار بالاتر از سطح سناریو‌های بودجه (حداکثر ۷۰ دلار) بوده است.

همچنین میزان صادرات از یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه پیش‌بینی‌ شده در بودجه فاصله زیادی داشته است. با این حساب مشخص نیست ادعای فروش یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت بر چه اساس مطرح می‌شود. ضمن آنکه با توجه به تحریم‌های ثانویه ایران در زمنیه فروش این محصول و حضور پررنگ‌تر روسیه در بازار‌های آسیا با اجرای سیاست تعیین سقف قیمت نفت، تردید در رقم فروش مطرح‌شده را بیشتر می‌کند.

روسیه نفت خود را زیر سقف قیمت فروخت
با اجرای سیاست تعیین سقف قیمت برای فروش نفت روسیه و از دست رفتن بازار اروپا، حضور پررنگ‌تر این کشور در بازار‌های آسیا پیش‌بینی می‌شد. حتی برخی کارشناسان ارائه تخفیف‌های بیش از گذشته را برای حفظ بازار ضروری دانستند.

چندی نگذشت که وبسایت تانکر ترکرز که حرکت کشتی‌ها در آب‌های آزاد را رصد می‌کند طی گزارشی از معامله نفت اورال روسیه به قیمت ۵۳ دلار یعنی هفت دلار زیر سقف تعیین‌شده اتحادیه اروپا خبر داد.

با تحرکات روسیه در بازار انرژی، عرصه رقابت را برای فروش نفت ایران تنگ‌تر می‌کند. چراکه وادار به ارائه تخفیف‌های بیش از روسیه برای عرضه نفت می‌شود؛ بنابراین تنها سناریو محتمل برای عرضه نفت ایران ارزان‌فروشی در بازار‌های غیررسمی است که گزارش مرکز پژوهش‌ها مبنی بر تحقق تنها ۵۶ درصد از درآمد‌های نفتی چنین سناریویی را محتمل‌تر می‌کند.

با توجه به محدودیت بازار انرژی ایران، در حال حاضر تنها بستر برای انجام معاملات ایران، چین است. این کشور از طریق مینی‌ریفاینر‌ها اقدام به خرید می‌کند. مینی‌ریفاینر‌ها با بازار‌های رسمی ارتباطی ندارند و منع معاملاتی با کشور‌های تحت تحریم شاملشان نمی‌شود.

چین ایران را دور زد
حال با فرض آنکه در ماه گذشته یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت فروخته شده است، موضوع تامل برانگیز آن است که درآمد حاصل از آن وصول می‌شود؟

با نگاهی به وضعیت اقتصادی کشور، تورم و هزینه‌ها به نظر می‌رسد درآمد حاصل از فروش این محصول وصول نمی‌شود. هرچند گمانه‌هایی از تهاتر برای تامین مالی وجود دارد. اما آخرین مصداق از پیگیری این سیاست نتیجه‌ای جز ناکامی به بار نیاورد.

تابستان سال گذشته وعده ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکن داده شد. در همین راستا شرکت بازار تهاتر ایرانیان از انعقاد تفاهم‌نامه دوجانبه‌ای میان شورای روابط ایران و چین حکایت کرد.

قرار بر آن شد کمپانی‌های چینی در قبال دریافت نفت، اقدامات اجرایی و خدمات مهندسی در حوزه مسکن را انجام دهند. اما باگذشت ۱۰ ماه از فعالیت دولت سیزدهم، هیچ تحرکی در این زمینه رخ نداد و عملا پرونده این ماجرا به بایگانی سپرده شد.

با این حساب بازگشت درآمد‌ها از طریق تهاتر نمی‌تواند چندان قابل تکیه باشد. مانند حساب باز کردن روی شراکت با چین!

به تازگی شاهد ائتلاف چین و عربستان علیه ایران هستیم. شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین، در نشستی با سران عربستان خواهان عدم دخالت ایران در امور داخلی کشور‌های همسایه و همکاری ایران با آژانس انرژی اتمی و محترم شمردن «رژیم عدم اشاعه» سلاح‌های هسته‌ای؛ شد.

بر اساس این گزارش، فروش یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت با توجه به موانعی از جمله محدودیت بازار، حضور روسیه و هزینه‌های بالای صادرات نمی‌تواند منطقی باشد. کمااینکه گزارش مرکز پژوهش‌ها نیز این موضوع را تایید می‌کند.