وقایع صنعت – علیرضا محجوب(دبیرکل خانه کارگر) برای پیگیری به رسیدگی‌ها به امور ایمنی معادن طبس و رسیدگی به وضعیت خانواده‌های متوفیان حادثه اخیر معدنجو در محل دفتر این معدن در محوطه معادن پروده حضور یافته و به همراه هیات کارگری با محمد مجتهدزاده، مدیرعامل شرکت معدنجو و مالک شرکت بهره‌برداری دیدار کرد.

بررسی حادثه انفجار و تلاش برای بهبود ایمنی معادن
در این دیدار مجتهدزاده با اشاره به رسیدن تولید این شرکت به سطح ۵۰ هزار تن در سال، اظهار کرد: ما متاسفانه سنسور مرکزی و رصد آنلاین برخط نداشتیم، اما امکانات زیادی برای کارگرانی که عمدتا از مناطق روستایی آمدند، در زمینه اسکان و بیمه فراهم کردیم. اما در نهایت شاهد این حادثه تلخ بودیم.

وی افزود: ما بالاترین تعداد کادر ایمنی در بین معادن خصوصی کشور را داشتیم. البته شوک حادثه حتی برای من و همه کارکنان مجموعه سنگین بود. بنده از کارشناسان شرکت این گزارش را دریافت کردم که در کارگاه ۸۲ در بلوک c در ابتدای شیفت ۳ انفجار داشتیم. تیم استخراج داخل بودند و در ساعت ۸ شب حادثه رخ می‌دهد.

مشکلات ایمنی و نواقص سیستم هشدار
در ادامه نوابی، مسئول ایمنی شرکت معدنجو گزارش داد: سرعت انتقال آلودگی گاز ۱۲۰ ثانیه و حجم گاز ۸ هزار متر مکعب در آن واحد بوده است. لحظه انفجار با سرعت ۳۰ متر بر ثانیه، گاز منتشر شده است.

مجتهدزاده در تکمیل این گزارش گفت: وظیفه مسئول ایمنی انتقال اخبار انفجار به مرکز از طریق تلفن است. این درحالی است که مسئول ایمنی ما در همان ابتدا جان خود را از دست می‌دهد. وقتی ما پیگیر شدیم که ببینیم آیا زمان کافی برای نجات وجود نداشت؟ پاسخ آمد که از ۲۵۲ نفر حاضر دو بلوک ۱۸۵ نفر سالم خارج شدند. ارزیابی ما این است که با فرض انفجار در کارگاه ۸۲ بطور ناگهانی، زمان لازم برای انتقال اطلاعات حدود ۲ دقیقه است. اگر با سرعت معمولی گاز منتشر شود، نهایت ۱۵ دقیقه امکان اطلاع رسانی بوده است. ما فرد زنده‌ای در کارگاه نداشتیم که اطلاع دهد.

وی افزود: از لحظه انفجار، چون گاز به طور سیال بین بلوک‌ها حرکت کرده، شرایط ناپایدار شده و بین ۲۵ تا ۳۰ متر بر ثانیه سرعت نشر گاز افزایش می‌یابد. البته گروه‌های امداد و نجات فورا وارد شده و تا حد ممکن افراد نجات یافتند. جرقه منجر به انفجار، بنابر فرضیات خوردن قلم پیکور بوده باشد. هر حرکت ایجاد کننده جرقه منجر به انفجار می‌شد.

نگرانی‌های مربوط به ایمنی و تبعیض قیمتی
در ادامه این نشست بررسی، ابراهیم رحیمیان دبیر اجرایی خانه کارگر طبس اظهار کرد: بررسی ما این است که حجم هوایی برای خروج وجود ندارد و در سینه کار نیرو‌ها را پرتاب می‌کند و زون تخریب هنوز تخریب نشده است. یعنی گاز یکباره رها نشده است. نشت گاز از سقف بوده و از سینه کار گازی نشت نشده است.

در پاسخ به این اظهارات نوابی مسئول ایمنی گفت: ۸۰۰۰ هزار متر مکعب گاز پخش شده و حفره گازی هم نداشتیم و سقف رها شده و منفجر شده است. شرایط انفجار فقط در صورت نشت آنی گاز فراهم می‌شود. وقتی تخریب صورت گرفته گاز رها شده از سقف بوده و، چون گاز سنجی قبلی ما چیزی نشان نمی‌داده است، لذا گاز باید ناگهانی با شکافت سقف رها شده باشد.

مجتهدزاده در ادامه این گفتگو تصریح کرد: ما قبل از شروع کار در آن روز ۳ بار سنجش گاز صورت گرفته که شاخص گاز متان زیر عدد ۱ بوده که استاندارد است.
مدیر معدن طبس: متاسفانه سنسور مرکزی و رصد آنلاین برخط در معدنجو نداشتیم.

در پاسخ رحیمیان اظهار کرد: ما از چند کارگر شنیدیم که سوزش چشم داشتند و روایت دیگری نیز هست که کارگران چیزی حس نکردند. اتفاق در بلوک C رخ داده و نباید کارگران بلوک B کشته می‌شدند.

مجتهدزاده پاسخ داد: البته ما در اطلاع رسانی ضعف و کوتاهی داشتیم. اما ۱۸۵ نفر را سالم خارج کردیم و تنها ۱۷ نفر زخمی و مابقی فوت شدند. این یعنی سرعت عمل واکنش ما مناسب بوده است. شانس بد ما این بوده که مسئول ایمنی بلوک در افق انفجار کشته شده و امکان اطلاع رسانی نبوده است. باقی مسئولان ایمنی از طریق صدای افق‌های پایین‌تر متوجه به حادثه شدند. اکسیژن رسانی ما از بلوک C است. دادستانی نیز فعلا به ما با محدودیت برخی بخش‌ها اجازه ادامه کار را صادر کرده است.

علیرضا محجوب در ادامه این نشست اظهار کرد: بازپرس و کارشناس قضایی تشخیص دهنده اصلی سرنوشت پرونده انفجار و مسائل تخصصی این حوزه هستند و ما در نهایت قضاوت کننده نهایی نیستیم. ما در حال تهیه گزارشی هستیم که توسط یکی از اساتید بازرسی معادن تنظیم می‌شود و برای تکمیل گزارش به اطلاعات همه طرفین حادثه و کارشناسان همه مجموعه‌ها نیاز داریم. ما ناگزیر به احترام به حکم قضایی در این فقره هستیم.

دبیرکل خانه کارگر اظهار کرد: کل صنعت زغالسنگ کشور ممکن است در اثر این حادثه زیان ببیند و ما باید عواقب حادثه را مدیریت کنیم. ما خواهش می‌کنیم که اگر می‌خواهید به این معدن کمک شود، یافته‌های خود را در اختیار کارشناسان قرار دهید. ما باید قربانیان را نیز درک کرده و توجه کنیم که خانواده‌های آنان چه حالی دارند.

در پایان این جلسه مجتهدزاده اظهار کرد: ۲۸ سال طول کشید که این مجموعه را به اینجا رساندیم و قطعا با این گذشته خوب که یک ماه اقساط عقب افتاده و حقوق عقب افتاده نداشتیم. قطعا می‌توانیم با همان توان ایمنی را هم ارتقا دهیم.

وی افزود: ما باید سهم مان را از زغالسنگ به نسبت شمش فولاد به ۳۳ درصد برسانیم و بدون ارتقای مالی معادن مان رشد در هیچ سطحی مثل معیشت و ایمنی نخواهیم داشت. وضعیت معادن ما با توجه به قیمت جهانی زغالسنگ می‌توانیم همه امکانات را فراهم کنیم.

محجوب به مدیرعامل معدنجو پاسخ داد: درست است که ما آن طرف میز مطالبه گری هستیم، اما می‌دانیم در این وضعیت فروش زغالسنگ و قیمت دولتی و بدهکاری شرکت‌ها نمی‌توان توقع زیادی داشت؛ این وضعیت ایمنی باعث می‌شود خود شرکت شما با فقدان نیروی انسانی و فرار کارگران آسیب ببیند. ما در مجلس بابت تبعیض میان قیمت زغالسنگ وارداتی و زغالسنگ ایرانی بار‌ها تذکر دادیم و شنیدیم که این موضوع حل شده و شنیدیم که بزودی تغییر نرخ اجرا می‌شود. اما فعلا باید موضوع ایمنی معادن حل شود. ما در زمینه میزان مستمری که به خانواده‌های متوفیان قرار است پرداخت شود نگرانیم که چه میزان مقرری به خانواده‌ها پرداخت می‌شود. تکفل فرزندان متوفیان نیز مسئولیت اجتماعی شما به‌عنوان کارفرماست.

تأکید بر مسئولیت اجتماعی شرکت معدنجو
مجتهدزاده در پایان درباره بحث مسئولیت اجتماعی کارفرما توضیح داد: بنده گفتم وظیفه شرکت این است که فرزندان یتیم این حادثه دیدگان مورد حمایت قرار گیرند و نباید غم دیگری جز از دست دادن پدر و سرپرست حس کنند. بنده این قول را دادم و مصوباتی در هیات مدیره خواهم داشت که حتی با بسته شدن شرکت، خانواده آن عزیزان را حمایت خواهم کرد و این قول را داده‌ایم که قطعا در صورت ادامه کار شرکت، راهکار‌های متخصصان برای اصلاح فرآیند کار و ایمنی لحاظ خواهد شد. بنده در هر کارگروهی که خانه کارگر برای کمک به خانواده‌های متوفیان و فرزندان آنان تشکیل دهد، حضور خواهم یافت و تا آخر کمک خواهم کرد.

گفتنی است در پایان این دیدار محجوب و تیم کارگری همراه شخصا با ورود به داخل تونل از معدن بازدید کردند.