وقایع صنعت – شرکت صنایع پتروشیمی مسجد سلیمان یکی از مجتمع‌های بزرگ تولیدکننده اوره و آمونیاک در ایران است. با این حال این مجتمع با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو است که عمدتاً به مسائل مدیریتی، تأمین منابع مالی و ناترازی گاز برمی‌گردد.

شرکت صنایع پتروشیمی مسجد سلیمان یکی از مجتمع‌های بزرگ تولیدکننده اوره و آمونیاک در ایران، از سال ۱۳۸۹ در حال احداث بوده و از سال ۱۳۹۸ به طور رسمی بهره‌برداری شده است. این شرکت با ظرفیت تولید سالانه حدود یک میلیون تن اوره و ۷۵۰ هزار تن آمونیاک، نقش مهمی در صادرات و اشتغال منطقه خوزستان(با حدود ۳۰۰۰ نیروی مستقیم و غیرمستقیم) دارد. شرکت صنایع پتروشیمی مسجد سلیمان یکی از شرکت‌های تابعه هلدینگ صباانرژی (وابسته به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) است.

رشد ۲۵۳ درصدی هزینه‌های مالی

بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی‌شده این شرکت، درآمد‌های عملیاتی آن در سال مالی منتهی به ۳۰/۱۲/۱۴۰۳ با رشد ۳۲ درصدی به ۹۳ هزار میلیارد ریال رسیده است. شرکت در پایان سال مالی منتهی به ۲۹/۱۲/۱۴۰۲ با زیان سه هزار میلیارد ریالی مواجه بوده که به ۱۳ هزار میلیارد ریال سود در سال مالی گذشته بهبود یافته است. نکته قابل توجه رشد ۲۵۳ درصدی هزینه‌های مالی است که شرکت را زیان‌ده کرده و مبلغ این زیان بالغ بر ۴۹ هزار میلیارد ریال است.

تغییرات مکرر مدیران

یکی از چالش‌های این شرکت تغییرات مکرر مدیریتی است. در کمتر از چهار سال گذشته، شرکت حداقل ۹ مدیرعامل و سرپرست را تجربه کرده که بیشتر آنها فاقد تجربه کافی در صنعت پتروشیمی بوده‌اند. این تغییرات مکرر، ناشی از دخالت‌های سیاسی و عدم انتخاب مدیران متخصص از دل صنعت است، که منجر به بی‌ثباتی و ناکارآمدی شده است.

ناترازی گاز و توقف‌های مکرر تولید

همچنین تأمین خوراک گازی(گاز شیرین از خط لوله سراسری) یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هاست. شرکت معمولاً ۲ تا ۴ ماه در سال بدون گاز می‌ماند که منجر به توقف تولید و زیان مالی روزانه حدود یک میلیون دلار (به دلیل قطع صادرات) می‌شود. در سال‌های اخیر، چند ماه کامل بدون تولید بوده و حتی رکورد ۸ ماه تولید پایدار در سال گذشته شکسته شد، اما این ناترازی همچنان ادامه دارد. توقف‌های فنی، مانند خرابی قطعه توربین نیز تولید را مختل می‌کند و بازگشت به مدار را چند روز یا هفته‌ای به تأخیر می‌اندازد.

مشکلات مالی و بدهی‌ها

بدهی‌های انباشته به شرکت ملی گاز(به دلیل قطع ناگهانی گاز برای وصول مطالبات) و طلب ۳۰ هزار میلیارد ریالی از وزارت کشاورزی، چرخه مالی را مختل کرده، صادرات را متوقف و ارزآوری (هدف ۳۰۰ میلیون دلاری سالانه) را به خطر انداخته است. طرح توسعه‌ای پتروپالایش مسجد سلیمان(با پتانسیل ایجاد ۲۰۰۰ شغل) بیش از سه سال است که متوقف مانده و نیاز به مجوز‌های بانکی دارد.

اعتراضات کارگری

کارگران به طور مکرر به دلیل عدم پرداخت شش ماه حقوق، بیمه معوقه، و عدم اجرای طبقه‌بندی مشاغل (که حقوق‌ها را ناعادلانه می‌کند) اعتصاب کرده‌اند. این اعتراضات، ریشه در مشکلات معیشتی و بیکاری محلی دارد. میانگین سنی کارکنان جوان ۳۰ سال است، اما عدم سازماندهی منابع انسانی و ریسک‌های شناسایی‌نشده، پایداری اشتغال را تهدید می‌کند.

چالش‌های کلی و چشم‌انداز

عدم خصوصی‌سازی واقعی و وابستگی به بودجه عمومی، شرکت را در معرض ورشکستگی قرار داده است. منتقدان معتقدند مدیران دولتی و دخالت‌های سیاسی، صنعت را نابود می‌کنند. هر چند رکورد‌های تولید اخیر نشان‌دهنده پتانسیل این شرکت است، اما بدون حل ناترازی گاز و اصلاح مدیریت، وضعیت بحرانی ادامه خواهد یافت.