هورنیوز – پس از گذشته سه سال از آغاز پاندمی ویروس کرونا، هنوز توضیح روشن و شفافی در مورد ریشه‌های ظهور این پاندمی ارائه نشده است. در این راستا، در روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا، به طور خاص این نکته مطرح شد که ویروس مذکور از بازار فروش محصولات گوشتی غیرقانونی در ووهان چین(از طریق خفاش) شیوع پیدا کرده است. با این حال، اندکی بعد، کشورهای غربی و البته آمریکا، “تئوری نشتِ/Leak Theory” ویروس کرونا از آزمایشگاه ویروس شناسی شهر ووهان چین را مطرح کردند و خواستار انجام تحقیقات شفاف در این رابطه شدند.

در این چهارچوب، در سال های اخیر، مقالات و گزارش های مختلفی در مورد آنچه تئوری نشت خوانده می شود و بی احتیاطیِ مسوولان آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان نوشته شده و البته ادعاهای زیادی نیز در این رابطه(عمدتا از سوی محافل غربی) مطرح شده است. نکته اساسی در این میان این است که عمده دعاوی که تاکنون در مورد منشا ظهور ویروس کرونا مطرح شده اند، به جای تکیه بر استنادات علمی، رویکردهای سیاسی را مد نظر قرار داده اند.

در این راستا، سازمان بهداشت جهانی نیز اخیر(در تاریخ ۱۹ خردادماه)، اعلام کرده که تحقیقات این سازمان در مورد منشا شیوع ویروس کرونا بی نتیجه بوده است. دلیل اصلی این موضوع نیز از سوی سازمان بهداشت جهانی این مساله اعلام شده که اطلاعات و داده های چین در روند تحقیقات ناپدید شده اند. این در حالی است که اخیرا جفری ساکس، اقتصاد دان و تحلیلگر سیاسی سرشناس آمریکایی که به مدت دو سال ریاست کمیسیون کوویدِ مجله شناخته شدن “لنست” را برعهده داشته، در جریان کنفرانسی که به میزبانی اندیشکده اسپانیایی “مرکز گیت” در اولسط ماه ژوئن برگزار شده(ماه گذشته میلادی)، اعلام کرده که تحقیقات دو ساله وی و همکارانش نشان می دهند که ویروس کرونا منشا طبیعی نداشته و به صورت تصادفی از یک آزمایشگاه بیولوژیِ آمریکایی به بیرون سرایت کرده است و موجب وقوع یک پاندمی(بیماری در سطح جهانی) شده است. جفری ساکس تاکید داشته که ادعای وی در این زمینه، مستند به اسناد و شواهد زیادی است.

وی به این نکته نیز اشاره کرده که مطمئن است در آمریکا شمار زیادی از افراد مایل نباشند به واقعیت ها نگاه کنند و اساسا خواستار پیگیری تحقیقات در این رابطه نیز نیستند. شایان ذکر است که در اوایل ماه میِ سال جاری میلادی نیز جفری ساکس به همراه همکار خود “نیل هریسون” مقاله ای را منتشر کردند و در آن خواستار انجام گرفتن تحقیقات مستقل در مورد منشا ویروس کرونا شده بودند. آن ها همچنین تاکید داشتند که جهت مشخص شدن جواب این پرسش که منشا حقیقی شیوع ویروس کرونا کجا بوده؟ موسسات تحقیقی آمریکایی داده های مهمی را در اختیار دارند که هنوز اجازه ندارند تا آن ها را برای بررسی های دقیق و علمی، در دسترسِ محققان و نهادهای مرتبط با تحقیق در باب مطالعه منشا ظهور و شیوع ویروس کرونا قرار دهند.

در این چهارچوب، توجه به آنچه جفری ساکس می گوید از دو منظر مهم است: اولا، همانطور که پیشتر گفته شد، جفری ساکس نَه در شمار شخصیت های صرفا سیاسی، بلکه یک شخصیت علمی است و مواضع و سخنانش را متکی و مستند به تحقیقات دو ساله اخیر خود و همکارانش در مجله علمی لنست می داند. همین نکته اساسا وی را در نقطه مقابل روندهای توام با سیاسی‌کاری قرار می دهد که از همان آغازین روزهای پاندمی ویروس کرونا، مایل به نقد و تحلیل درست و واقعیِ ماجرا نبوده اند و صرفا حملاتی را(با اغراض سیاسی) معطوف به چین کرده و می کنند.

البته که این مساله به این معنا نیست که چین نیز بایستی به طور یکسره و کامل از هرگونه اشتباهی در فرآیندِ اوج گیری پاندمی کرونا مبرا تلقی شود. بلکه برعکس نکته اساسی این است که باید به این مساله به صورت واقعی و علمی و نَه همراه با سیاست زدگی نکاه کرد. موضوعی که اکنون جفری ساکس برآن تکیه دارد و خواستار کمک به انجام گرفتن تحقیقات بیشتر در این رابطه است. در این چهارچوب، عدم تحرکِ فعال مقام های آمریکایی در مساله مشخص شدنِ منشا حقیقی شیوع ویروس کرونا نیز قابل تامل است.

در واقع، آمریکایی ها در مدت اخیر مدام ادعاهای تکراری را مطرح کرده و می کنند و سعی دارند تا به مساله با نگاهی نَه علمی، بلکه سیاسی بنگرند. از این رو، شاید بهترین دستورکار و ابتکاری که می تواند به روشن شدنِ حقایق فارغ از جهت گیری ها و جنگ های ایدئولوژیک و سیاسی کمک کند، همان پیشنهادی است که خودِ جفری ساکس ارائه می کند و آن چیزی جز تشکیل یک کمیسیونِ مستقل بین المللی که امکانِ تحقیقات گسترده و دسترسی به اطلاعات لازم و شفاف را در کشورهای مختلف جهان داشته باشد، نیست.

وی در موضع گیری تاکید می کند: “من فکر می کنم که رهبران آمریکا به دلیل برخی مسائل، به هیچ عنوان مایل نیستند که این روند در پیش گرفته شود”. البته که پس از موضع گیری های جفری ساکس، سِیلی از حملات نیز به سمت وی روانه شده و بسیاری وی را مهره “شی جین پینگ” رئیس جمهور چین معرفی کرده اند! در واقع، با طرح موضع گیری جفری ساکس که تاکید کرده برای ادعاهای خود اسناد معتبری نیز دارد، یک رفتارِ صرف سیاسی(در جبهه مقابل) با هدف ترور شخصیتی او انجام گرفته و خبری از اینکه طرف های مقابلِ نیز وی را دعوت کنند و در چهارچوب مناظرات و گفتگوهای علمی و غیرمغرضانه، فضا را جهت بحث و تبادل نظر در مورد موضوعات مرتبط با منشا شیوع ویروس کرونا فراهم سازند، نیست. از این رو، اینطور به نظر می رسد که جدای از قریب به ۶٫۵ میلیون انسانی که تاکنون به دلیل ویروس کرونا جان خود را در جهان از دست داده اند، “حقیقت” را نیز باید در زمره بزرگترین قربانیان پاندمی ویروس کرونا دانست.